In augustus nodigde Koen mij uit in zijn atelier. Wij kennen elkaar al lang. We werken vaak samen. Er is een wederzijds respect. En we babbelen dikwijls.

Maar deze keer is anders. De weg naar Doornik is druk. Het huis in Spiere is stil.

Het ochtendlicht is mooi. De koffie is warm en ons gesprek is bijzonder.

 

Ik heb een lange vragenlijst gemaakt. En we babbelen uren over de kunst.

De tijd vliegt voorbij. Kim komt thuis en Koen zegt lachend: we hebben eenhele boek geschreven! En ik stel nog snel een extra vraag: de tentoonstelling heeft geen titel?

Neen, zegt Koen, een titel is niet nodig. Expo kOen Moerman. Dat is wat het is. Het is mijn werk, het zijn mijn kronkels…

 

Ik heb een korte samenvatting gemaakt van dat figuurlijke boek dat wij toen schreven. Het is een soort verslag in drie bewegingen geworden: over de kunstenaar, zijn werk en de ruimte.

 

Koen Moerman is een kunstenaar die werkt met foto’s en video’s.

Laten we nu een ogenblik stilstaan om straks weer verder te gaan.

Laat we even heel goed kijken naar de werken die hier aanwezig zijn.

Er zijn tal van dingen die opvallen: je hebt de specifieke kleuren, je hebt het spel met diverse dragers. En je hebt een soort wisselwerking met de schilderkunst.

Een kreuk in het papier waarop de foto staat, wordt een rimpel in het vel van een figuur.

Kijk bijvoorbeeld eens in detail, dicht op de huid,  van het de foto Hug.

Een toevallige vlek lijkt wel een echte plek op het lichaam. De werken zien er op het eerste zicht monochroom uit. Maar niets is minder waar.

Als je lang kijkt, dan zit er heel veel kleur in. Je ziet een gele vlek op verkleurd papier. Soms gebruikt Koen bewust oud fotopapier. Het lijken wel beelden die vergeeld zijn door het zonlicht. Getaand door de tijd. De werken doen ook denken aan de oude fotografie in sepia.

 

Als je goed kijkt, zie je vegen die lijken op verfstreken. Voor een stuk ben ik ook aan het werken als een schilder, vertelt Koen. Ik vind het boeiend om met allerlei chemische middelen te werken in mijn atelier.

Ik vind het ook interessant om met fotografie een effect te bereiken dat gelijkt op de techniek van de oude schilders. Computerwerk interesseert mij niet.

De digitale fotografie ligt me niet. Ik hou van het ambacht en van het materiaal.

Ik hou van het organische en het toevallige. Dat staat veel dichter bij het echte leven. In bepaalde werken, zie je een heel groot contrast tussen de puurheid van een  materiaal als dibond en het gekraste, bevlekte beeld.

 

Ondertussen spinnen de poezen gemoedelijk verder in de tuin van het huis in Spiere. En ik ga door met mijn spervuur van vragen: wat is dat, kunstenaar zijn? Wat is kijken? Wat is kijken voor jou? Gaat jouw werk over schoonheid?

 

Eigenlijk, zegt koen,  ben ik wel nostalgisch. Melancholie is mij helemaal niet vreemd.

En hij glimlacht.

Kunstenaar zijn, is voor mij communiceren met beelden. Al die dingen die we niet uitspreken met woorden, kun je wel vertellen met een krachtig beeld.

Search bijvoorbeeld vertelt een verhaal. Via de titel lees je dat het over een zoektocht gaat. Iedere kijker leest er iets anders in. Het beeld op zich is bevreemdend. Er lijkt een soort net over gespannen. De blik is vragend.

 

In Torso zie je vaag een figuur op de rug. De figuur krijgt veel ruimte.

Het werk is figuratief en het verhaal blijft zeer open.

Gaat het over verdrinken of is het een zalige duik in het diepe water?

Het beeld kan bevangen zijn en het is tegelijkertijd ook bevrijdend.

Het werk lijkt uit weinig kleuren te bestaan maar is wel een kleurenprint.

Een toevallige vlek is een soort moedervlek. Als je goed kijkt, zie je heel wat vlekken onderaan rechts. Bevlekken is een woord met veel betekenissen.

 

En het werk Sterile valt ook op.

Steriel klinkt, ja steriel. Dor, kiemvrij, niet vruchtbaar, …  

We zien een steriliseerbokaal met een figuur in. Vol bewegelijkheid, als een vis in het water of? Of een gevangen vis in een bokaal. Als je in een vrolijke bui bent, zie je een grappig beeld. Maar het is dubbel. Het kan even goed een enorme schreeuw naar vrijheid zijn.

 

Fading blijft een van mijn favoriete werken. To Fade is vaal worden, verkleuren, weggeveegd worden. Ook dit beeld heeft veel lagen. Gaat het over weglopen?

Is het schreeuwen? Gaat het over vreugde?

 

Bij Koen Moerman kan en mag het gerust over de grote gevoelens gaan:

passie, liefde, tristesse, kwaadheid of schoonheid, maar er moet altijd een hoek af zijn. Schoonheid,  is wat net niet perfect is. Alles moet op vandaag zo gecontroleerd en perfect zijn, zegt Koen. De normaliteit is letterlijk de norm geworden. Wie daar niet aan beantwoordt, krijgt het lastig.

 

Met zijn werk wil Koen daar tegen in gaan. Je kunt immers niet alles controleren. De imperfectie is zo mooi. De dingen zijn nu eenmaal wat ze zijn.

Alles is vergankelijk.  

 

Op mijn vraag wat hij zou missen als hij niets zou zien, antwoordt Koen onmiddellijk: het licht. De essentie van kijken is het licht. Er is niets mooiers dan een perfecte lichtinval. Dat kan het licht op een lichaam zijn, of op een berg of op een veld, of zelfs op de kiezels voor het huis.

We kijken samen naar het prachtige portret van zijn grootmoeder. En we gaan verder over kijken en bekeken worden, over de lagen in een blik.  

Kunst gaat in essentie altijd over kijken. Het gaat over de blik van de kunstenaar, het gaat over de blik in een portret. En het gaat over jouw blik, de blik van de toeschouwer.

 

Dit is geen boek maar een schets in drie bewegingen.

Er is de kunstenaar, er is zijn werk en er is de ruimte.  

We staan hier samen in een bibliotheek. Deze bibliotheek is een unieke ruimte.

Het is een plek waar heel veel mensen voorbij komen. De ene zoekt een roman, de andere een kookboek.  De ene wil een stuk muziek, de andere een reisverhaal of een kinderboek.

Maar iedereen komt hier voorbij. Een heel divers publiek. We hebben hier een tentoonstelling, we hebben de bibliotheek vol lectuur en verhalen en we hebben een mooi park.  Het lijkt hier wel een driedubbel rustpunt, een samengaan van een stuk natuur en veel cultuur.

Het is prachtig om op zo een plek mijn werk te kunnen tonen, zegt Koen.

Ik vind het fijn om mijn werk tonen aan een groot publiek. Eigenlijk gelijkt het tonen van mijn werk, op het feit dat ik iedereen een figuurlijke knuffel willen geven. Ik hoop dat de mensen echt kijken.

 

Laat we nog even heel goed kijken naar de werken die hier aanwezig zijn.

Laten we langer dan een ogenblik of één blik van onze ogen, één tel, kijken om dan weer verder te gaan. De werken van Koen Moerman vertellen verhalen. Als je goed luistert, kun je ze horen. Als je goed kijkt, wordt je mee geloodst naar een andere wereld.

De video the only way is up toont dit op bijzonder poëtische wijze. We zien een mooi beeld van het steeds doorgaan van mensen, ergens naar toe, ergens vandaan, ergens naar toe, ergens vandaan. Het is het eeuwige verschijnen en verdwijnen.

Laten we nog even goed kijken en dan weer verder gaan.

 

Els Vermeersch

 

Deze tekst beschrijft het gesprek van Els Vermeersch met Koen Moerman in het atelier van de kunstenaar in Spiere en werd gebracht op de vernissage van de tentoonstelling in de bibliotheek van Wevelgem op donderdag 06 september 2018.